Lancering Coalitie intergenerationeel contact: ‘Fantastische eerste mijlpaal’

Minder dan een half jaar. Dat was de tijd die nodig was om de Coalitie Intergenerationeel Contact tot stand te brengen. Een groeiende groep landelijke partijen werkt hierin samen aan het besef dat ontmoeting tussen mensen van verschillende leeftijden nodig en waardevol is. Kartrekkers Petra van Loon en Johanna Hoving: ‘Wij stoken het vuurtje op.’

Voorjaar 2024 was de coalitie een feit. Partners van het eerste moment zijn Genero, Stichting Oud Geleerd Jong Gedaan (OGJG), Stichting Vier het Leven, Stichting TijdVoorActie en We Care to DisGover en het NOV programma Samen Ouder Worden. ‘Een fantastische eerste mijlpaal’, aldus Van Loon. Eind juni sloot Club Goud zich aan en de interesse van andere partijen om ook mee te werken is groot. De coalitie werkt aan antwoorden op vragen als: Hoe brengen we generaties bij elkaar? Hoe zorgen we dat het contact gelijkwaardig en wederkerig is? De publicatie Betekenisvol contact tussen generaties is een van de eerste wapenfeiten.

Niet vanzelf

Hoving en Van Loon werken al langere tijd samen. Van Loon is programmamanager van Samen Ouder Worden. Hoving is trainer en procesbegeleider bij TijdVoorActie op het gebied van jonge vrijwilligers en intergenerationeel contact en maakt deel uit van het programmateam van Samen Ouder Worden. In de afgelopen jaren begeleidde zij vanuit Samen Ouder Worden de Expertisegroep Jong Oud, die in samenwerking met de NPV-Zorg voor het leven de eerste ervaringen opdeed met betekenisvol contact tussen de generaties. Duidelijk werd hoe nodig en waardevol intergenerationeel contact is, maar ook dat het niet vanzelf tot stand komt. Van Loon: ‘Iedereen kent de stereotype beelden over en weer. Iedereen snapt dat het nodig is om contact te faciliteren. Maar als je dan vraagt wie aan zet is, dan wijzen mensen te vaak naar andere partijen: de overheid moet in actie komen, of het onderwijs.’

81-jarige pleegmoeder

Hoving benadrukt dat intergenerationeel contact geen kwestie is van eenrichtingsverkeer, waarbij een jonger iemand een ouder iemand ondersteunt. ‘Vorige week nog vertelde iemand van 81 nog dat zij pleegmoeder is van een meisje van 14.’ Het gaat om het sociale weefsel, zegt Van Loon: ‘Gewoon elkaar ontmoeten, dan gebeurt er vaak van alles. Dit gaat niet over elkaar onder de douche zetten. Het gaat om uit je eigen bubbel komen.’

Aanjager

Dat elkaar ‘gewoon’ ontmoeten, gaat tegenwoordig dus niet meer vanzelf. ‘Er is altijd iemand nodig die dat aanjaagt’, zegt Van Loon. ‘Dat kan een beroepskracht zijn, een vrijwilliger of zomaar een buurtgenoot die zijn huis openstelt voor een maandelijkse koffie-ochtend. Iemand die in de familie de neven en nichten verbindt. Zulke mensen noemen we zandbakouders. Je ziet ze zo voor je: op een bankje met uitzicht op hun spelende kinderen. Het gaat lang goed, tot er twee met hetzelfde schepje willen spelen. Op zulke momenten staat de zandbakouder op. Vergelijk het met een buurtinitiatief dat open wil staan voor iedereen. Dan is het goed om af en toe stil te staan bij vragen als: Voelt iedereen zich echt welkom? Wat kunnen we doen om dat nog beter te doen? Hoe houden we die buurtgenoot erbij die zich wat terugtrekt?’

Veenbrand

Op landelijk niveau waren er ook aanjagers nodig, merkten Hoving en Van Loon. ‘Gelukkig zagen ze dat op de ministeries van OCW en VWS ook’, vertelt Van Loon. ‘Begin dit jaar zijn we als Samen Ouder Worden de tweede fase van het programma ingegaan. Tot 2027 hebben we intergenerationeel contact als belangrijke actielijn. Johanna en ik zijn de trekkers en samen stoken we overal in het land het vuurtje op. Het mag echt een veenbrand worden.’ Hoving kleurt het plaatje verder in: ‘Alle coalitiepartners samen hebben een gigantisch netwerk met activiteiten, initiatieven en partners en die werken allemaal als lucifers.’

Polarisatie voorkomen

Een van de concrete acties waarmee de coalitie al aan de slag is, is het organiseren van intergenerationele gesprekstafels. ‘Met verschillende werkvormen nodigen we mensen van verschillende leeftijden uit om elkaar beter te leren kennen’, vertelt Hoving. Deze tafels hebben op meerdere vlakken waarde: ‘Voor de deelnemers zelf levert het onderling begrip op. Bijvoorbeeld als het gaat over de wooncrisis. Ja, het klopt dat er hele bovenverdiepingen leeg staan. Maar wat zou jij doen als je netwerk niet meer in staat is om je te helpen met verhuizen en als je geen geld hebt om dure verhuizers in te huren? En wat als je meest dierbare herinneringen verbonden zijn aan dat huis? Deze bewustwording is nodig om polarisatie te voorkomen.’

Inzichten verrijken

Voor de coalitiepartners levert het kennis en ervaring op. Hoving: ‘Hoe moet je dit soort gesprekken organiseren? Niet elke setting is dezelfde. Voor sommige mensen is hun leeftijd geen issue, anderen zijn verlegen om erover te praten. Wanneer en waar past welke werkvorm het beste? Die praktijkervaring doen we nu op. We weten inmiddels al dat het zeer helpend is om te erkennen dat het lastig kan zijn om mensen van andere generaties te ontmoeten. Pas daarna kun je voorstellen om samen te bedenken wat je zelf morgen al kunt doen om met iemand van een andere generatie in contact te komen.’ De komende jaren gaat de coalitie dit soort inzichten verrijken en in de vorm van bijvoorbeeld handreikingen en tools verspreiden over het land. Voor de wat verdere toekomst heeft ze een helder beeld: ‘Ik heb de ambitie dat we straks een intergenerationeel Nederland zijn.’