Project 'Briljant': cultuur voor Zwolse ouderen

In het project ‘Briljant’ werken ouderen uit Zwolle samen met een kunstenaar. De ouderen werken met de kunstenaar aan hun verhaal, kennis, talent of gevoel. Het resultaat? Een schilderij, lied, dichtbundel, theatervoorstelling en wat je maar kan bedenken.

Freek van der Heide is projectleider van Briljant, vanuit Stadkamer Zwolle. Dit is één van de drie partijen binnen het project. De andere twee zijn welzijnsorganisatie WijZ Welzijn en ZwolleDoet. Deze drie partijen werken veel samen aan het project.

Wat houdt Briljant precies in? ‘Ouderen uit Zwolle komen acht keer bij elkaar om met een kunstenaar samen
te werken’, vertelt Van der Heide. ‘Ze werken aan een kunstzinnig product dat ze trots presenteren. Denk aan een optreden bij een buurtkamer of een video op YouTube.’  

Cultuur, welzijn en zorg  

‘Briljant is ontstaan vanuit de behoefte om cultuur, welzijn en zorg echt beter te laten samenwerken. Het past goed bij de subsidieregeling ‘Samen Cultuurmaken’, van het Fonds voor Cultuurparticipatie. Dit was hét moment voor Zwolle, ook financieel, om te starten met Briljant.’  

Vriendschappen  

‘Briljant laat zien dat ouderen nog steeds belangrijk zijn. Ze blijven actief en betrokken en het houdt eenzaamheid tegen. Ouderen ontdekken dat cultuur ontspannend en inspirerend is. Ook zien ouderen dat cultuur kan helpen om langer vitaal te blijven. Ze maken vrienden en helpen elkaar met praktische zaken.’  

Voor álle ouderen  

‘Briljant is er voor alle 65-plussers in Zwolle. Daarin is er extra aandacht voor verschillende groepen. Mensen die eenzaam zijn, ouderen met een migratie-achtergrond en ouderen uit de LHBTIQ+ -gemeenschap. Meedoen aan cultuur kan voor hen extra waardevol zijn. Bij roze ouderen merken we bijvoorbeeld dat ze weer ‘in de kast’ verdwijnen als ze naar een verpleeghuis gaan. Dit komt omdat ze zich dan onveilig voelen.’  

Contact  

‘Het is lastig om met ouderen in contact te komen. Via WijZ bereiken we ongeveer vierduizend 65-plussers. Maar we zoeken ook ouderen die we nog niet in beeld hebben. Daarom werken we samen met organisaties die contact met deze groepen hebben. Bijvoorbeeld het sociaal wijkteam, de Zonnebloem, de wijkverpleging en het Leger des Heils. 

Om de LHBTIQ+ -ouderen te bereiken, werken we samen met verschillende groepen in Zwolle. Deze groepen hebben hetzelfde belang, zoals COC. De moeilijkste groep zijn ouderen met een migratie-achtergrond. Om hen te bereiken, werken we samen met kunstenaars met een migratie-achtergrond.’  

Daarnaast hebben we gemerkt dat deze groep een andere structuur nodig heeft. Ze gaan niet mee in de vaste vorm van acht bijeenkomsten. De ene keer komen ze wel, dan weer niet, of ze drinken alleen koffie. We gaan nu
onderzoeken hoe we deze mensen beter kunnen helpen.’  

Marketing  

‘We doen actief aan marketing. Via onze website krijgen we elke week een tot vier aanmeldingen binnen. Ook zijn we actief op Facebook en LinkedIn. En we communiceren via de nieuwsbrieven van onze partners. Daarnaast hebben we afspraken met een goed gelezen huis-aan-huiskrant. Oud-deelnemers zijn onze ambassadeurs. Zij maken mensen enthousiast met hun verhalen.’  

Financiering  

‘Via Samen Cultuurmaken hebben we 200.000 euro subsidie gekregen voor twee jaar. Daarnaast krijgen we steun van het VSB-fonds, lokale fondsen en het Buurt Cultuurfonds van Zwolle. Onze partners helpen mee in de vorm van uren van medewerkers.’  

‘Een aanvraag voor subsidie is ingewikkeld. Dat mag ook, want het gaat niet om kleine bedragen. Om scherp te blijven, laten we een expert van buiten de organisatie meelezen. Dat vergroot de kans op succes. Daarnaast denken we erover na om mensen een vrijwillige bijdrage te laten betalen. Iets wat waarde heeft, mag namelijk ook best iets kosten.’  

Projecten verduurzamen  

‘Een project starten is vaak al lastig, maar het project duurzamer maken is vaak moeilijker. Hierdoor is het bijvoorbeeld over tien jaar nog steeds succesvol. Maar dan moet je bij gemeenten en zorginstellingen blijven aankloppen. En hen overtuigen dat de investering de moeite waard is. Wij zijn nu in gesprek met een woonzorginstelling die een kunstenaar erbij wil halen. Die gaat daarna een jaar aan het werk met hun bewoners. Als zoiets lukt, dan word ik daar heel blij van.’ 

Tips en trucs  

• Oud-deelnemers zijn goede ambassadeurs. Zij kunnen enthousiast vertellen over het project en
  de resultaten.  
• Je moet in twee zinnen kunnen vertellen wat je doet. Neem daarom de tijd om je boodschap duidelijk te beschrijven.  
• Plannen zijn in werkelijkheid soms lastiger dan op papier. Accepteer dat en beweeg mee.  
• Werk met professionele kunstenaars en kies een externe artistiek leider. Dit is iemand van buiten de organisatie die veel gevoel voor kunst heeft. Dat houdt welzijn en cultuur in evenwicht. Wij werken met Jolan van de Water als artistiek leider. Zij heeft een onafhankelijke rol. Daardoor is ze bij Briljant iemand waarop gesteund wordt! 
• Durf te experimenteren. Als je doet wat je deed, dan krijg je wat je kreeg. Probeer eens iets nieuws en kijk waar het toe leidt.  

Meer weten over Briljant Zwolle? Bekijk de website of de video. Heb je een vraag of idee over kunst en ouderen? Mail dan met ingridsmit@lkca.nl of angelavandijk@lkca.nl van het LKCA. Zij hebben veel informatie en denken graag met je mee.  

Foto: Carry Premsela