Leefomgeving verbeteren? Spoor je gemeente aan!

Gepubliceerd op: 24-04-2025

Gemeenten en ouderen moeten samenwerken bij de inrichting van hun dorp, buurt of wijk. Die aanbeveling deed de Raad van Ouderen vorig jaar in het advies 'Ruimte voor ouderen: een prettige en veilige woon- en leefomgeving voor ouderen'. Dat advies wordt nu opgevolgd met de subsidieregeling ‘Wijkscan gezonde leefomgeving voor ouderen’. Gemeenten kunnen subsidie aanvragen voor een wijkschouw of wandelinterview die inzicht geeft in ergernissen die ouderen ondervinden bij een wandeling door de wijk.

Marlou Kremer en Hans Wesselink van de Raad van Ouderen, auteurs van het advies, benadrukken hoe belangrijk het is ouderen vanaf het begin te betrekken bij ideeën om de leefomgeving in de eigen buurt te verbeteren.

Wat willen jullie eigenlijk in jullie eigen buurt verbeteren?

Hans Wesselink (Apeldoorn): 'We zijn in onze wijk bezig woonzorgcirkels te implementeren. Dat zijn groepen van 10 tot 15 mensen die kennis inbrengen, een luisterend oor zijn en op basis van wederkerigheid dingen voor elkaar kunnen doen. Of het nu gaat om een lamp in het plafond schroeven of iemand naar het ziekenhuis rijden.'

Marlou Kremer (Hoogeloon): 'Wij hebben in ons dorp de oudste zorgcoöperatie van Nederland. We hebben een dorpsenquête uitgezet omdat we willen blijven kijken wat de werkelijke behoeften zijn van mensen. Zo’n opfrissing is regelmatig nodig en dat houdt ons als zorgcoöperatie wakker. Hoe kun je het levend houden en hoe kunnen we het straks overdragen? Continuïteit is heel erg belangrijk, je moet af en toe herijken, want ook de wijk verandert.'

In jullie advies noemen jullie 16 actiepunten, welke vind je zelf het belangrijkste?

Marlou Kremer: 'We hebben verschillende adviezen geschreven waar vaak ook een overlap in zat. Je moet beginnen met koffie en stenen. Je hebt altijd een buurthuis nodig, waar je koffie met elkaar kunt drinken. Daar haal je de pioniers vandaan, daar zorg je voor sociale cohesie. Dichtbij, herkenbaar en vertrouwd, dan kan het succesvol worden.'

Hans Wesselink: 'Voor de leefbaarheid in de buurten is die sociale cohesie het belangrijkste. Dat hoor ik steeds. Ontmoeting scoort het hoogste, los van andere frutsels.'

Kunnen jullie zo’n wijkscan aanraden?

Hans Wesselink: 'Ja, maar het moet niet zo zijn dat een welzijnsorganisatie of gemeente een consultancybureau inschakelt, die dan de deuren afgaat en zich zo een beeld vormt. Neem de mensen om wie het gaat, vanaf het begin mee. Dan kweek je ook eigendomsgevoel. Denk niet: we hebben een panklare oplossing, gooien dat in de groep en dan komt het wel goed. Eigenlijk zou je als voorwaarde voor subsidie moeten stellen dat er al een dorps- of wijkgroep betrokken is.'

Marlou Kremer: 'Laat 1000 bloemen bloeien, maar wel van onderop. Hoe je zelf gemeenten kunt aanzetten tot zo’n wijkscan? Het is heel moeilijk om daar iets over te zeggen, gemeenten zijn zo verschillend. Als er een woondorpsondersteuner is, kun je daar aankloppen. Je kunt natuurlijk ook gebruik maken van dorps- of wijkraden. Je krijgt alleen maar draagvlak als iemand het probleem en de oplossing herkent.'

De subsidieregeling

Het doel van de subsidieregeling is om gemeenten te ondersteunen bij het creëren van een leefomgeving die uitnodigt tot bewegen en ontmoeten. Gemeenten zetten de informatie uit de wijkscan om in verbeterpunten in de beheersplannen voor de wijk.

Alleen een gemeente kan de subsidie aanvragen. De subsidie is bedoeld voor het plannen, organiseren en uitvoeren van een wijkscan in samenwerking met bewoners en het opnemen van aanpassingen in een wijkvisie. De subsidie is niet bedoeld voor fysieke aanpassingen aan de leefomgeving. Er kan voor één of voor twee wijken een scan worden aangevraagd. Het aan te vragen bedrag voor één wijk bedraagt maximaal €15.000,-. Voor een tweede wijk uit eenzelfde gemeente is maximaal €5.000,- beschikbaar. Tot donderdag 16 oktober 2025 kan een subsidie worden aangevraagd.

Meer informatie

Informatie over de subsidieregeling van ZonMw.
De factsheet Wijkscans voor ouderen van CROW-KpVV geeft een overzicht van praktische tools, checklists en verdiepende informatie die kan helpen bij het verbeteren van de leefomgeving, en bij het opstellen van plannen om het bewegen en ontmoeten binnen de wijk te bevorderen. De focus ligt hierbij op ouderen.
Advies Ruimte voor ouderen van de Raad van Ouderen.