Mantelzorgers maken zich enorm druk over hun toekomst

Mantelzorgers maken zich enorm druk over hun toekomst. Het aantal ouderen in het land stijgt. Krijgen zij daardoor zelf nog wel de zorg die nodig is? Is dat nog wel haalbaar? Dat is een van de bevindingen van de Raad van Ouderen in hun onderzoek naar mantelzorg. We vroegen Elisabeth van Oostrum naar de uitkomsten van dit onderzoek en hun advies. Zij is schrijfster van dit advies en lid van de Raad van Ouderen.

Somber   

Elisabeth en de andere leden van de Raad van Ouderen verbaasden zich vooral hoeveel zorgen deze groep had. ‘We schrokken er echt van hoe somber mantelzorgers zijn over de toekomst. En dat is niet zomaar. Mantelzorgers weten namelijk heel goed dat de wereld verandert. Ze ervaren dat iedere dag maar weer.’   

Elisabeth vervolgt: ‘Mantelzorgers zagen de afgelopen paar jaar met corona de zorg afschalen. Maar daarna zagen ze het niet goed opgeschaald worden. Deze zorgen lijken ons absoluut terecht, zeker als je ziet hoe de bevolking zich ontwikkelt. Mensen worden steeds ouder en het aantal mogelijke mantelzorgers voor iemand die zorg nodig heeft neemt af. Bovendien zijn er steeds meer ouderen zonder kinderen of partner. In die situatie is het steeds moeilijker om met mantelzorg te starten.’   

Gelukkig zijn er nog mogelijkheden voor mantelzorg   

Gelukkig liggen er volgens Elisabeth ook mogelijkheden: ‘Er zijn nog veel mensen die geen mantelzorg geven, terwijl zij dit wel kunnen doen.’ Een campagne om mensen daarvan bewust te maken, kan hierbij helpen. ‘Laat mensen nou ook de mooie kanten van mantelzorg zien. Het kan iemand namelijk ook voldoening, zingeving en structuur geven.’   

Maar de rol van mantelzorger moet ook aantrekkelijker worden gemaakt. ‘Zorg bijvoorbeeld dat de mantelzorger ook gewoon even zonder zorgen op vakantie kan. En dat er voldoende vervanging voor hem of haar is.’   

Pas je aan de mantelzorg aan, niet andersom 

Maar is een campagne en mensen bewust maken genoeg? Bereiken we hiermee alle mantelzorgers die we in de toekomst nodig hebben? ‘De campagne is maar één van de hulpmiddelen die volgens ons helpt. Het belangrijkste is dat de complete rol van mantelzorger verandert.’   

‘Versterk nou eens de positie van de mantelzorger. Geef diegene een vaste plek aan tafel en maak de mantelzorger het middelpunt in het zorgproces. Laat de reguliere zorg zich aanpassen aan de mantelzorger, in plaats van andersom. De mantelzorger kent de persoon die zorg nodig heeft namelijk erg goed. Deze kennis is heel belangrijk om in te schatten wat voor zorg er nodig is.’   

Over het onderzoek   

Voor dit advies van de Raad van Ouderen is onderzoek gedaan via een vragenlijst. Deze vragenlijst is onder andere rondgestuurd bij de eigen achterban van de Raad van Ouderen en via de achterban van MantelzorgNL. Ook werd er aandacht besteed aan oudere migranten. Via het Netwerk van Organisaties van Oudere Migranten (NOOM) zijn er focusgroepen georganiseerd.   

Over Elisabeth van Oostrum en de Raad van Ouderen   

Elisabeth van Oostrum is lid van de Raad van Ouderen en was tot voor kort betrokken bij de vereniging MantelzorgNL. Ze schreef het adviesrapport ‘Mantelzorg voor en door ouderen’. Deze nam staatssecretaris van Ooijen (ministerie van VWS) in ontvangst.   

Elisabeth: ‘We geven bij de Raad van Ouderen gevraagd en ongevraagd advies aan het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Dit gaat over verschillende onderwerpen die bedoeld zijn voor ouderen. Advies voor en door ouderen dus. Dit advies is hier een goed voorbeeld van. Daarin geven we aanbevelingen voor goede mantelzorg, ook in de toekomst.