5 tips voor hulpverleners om beter bij te kunnen dragen aan betekenisvolle relaties van ouderen

‘Betekenisvolle relaties zijn heel belangrijk voor de kwaliteit van leven. Dit is belangrijker dan praktische hulp, zoals het krijgen van een maaltijd of verzorging.’ Met deze uitspraak van Anja Machielse begon op 4 november 2016 de leergemeenschap ‘Lokaal Samenwerken’ van BeterOud.

Zingeving was één van de thema’s van ‘Lokaal Samenwerken’. Hoe kun je als hulpverlener bijvoorbeeld helpen bij meer betekenisvolle relaties? Of wat kun je doen voor een oudere bij wie het aan echt contact ontbreekt? Deelnemers aan de leergemeenschap beschreven 5 tips.    

1. Sta stil bij de verschillende levensfases  

Sta eens stil bij de verschillende fases van het leven. Stel jezelf de volgende vragen: 

• Wie was de oudere vroeger? 
• Kun je weer interesses en contacten van vroeger oppakken? 
• Kun je daar anderen in de wijk bij gebruiken? 

Denk aan een hobby die iemand heeft of vroeger had. Of vul bijvoorbeeld eens een ecogam in. Dit laat het sociale netwerk van iemand zien. Soms komen daar verrassende resultaten uit.  

2. Zoek vrijwilligers  

Zoek vrijwilligers of anderen die in echt contact willen investeren. Leg hiervoor bijvoorbeeld contact met organisaties in welzijn en organisaties met vrijwilligers. De Zonnebloem en Humanitas hebben vaak vrijwilligers die bij ouderen langsgaan voor een praatje. Ook zijn er organisaties die diensten aanbieden tegen betaling, zoals Fleur de Dag. Zij gaan bijvoorbeeld wandelen met de cliënt of naar een museum. 

3. Zorg voor betekenisvolle invulling van de dag  

Zorg voor een betekenisvolle invulling van de dag. Wat kan de oudere nog voor anderen betekenen? Kan diegene misschien zelf vrijwilliger worden? Of is er een andere waardevolle manier om de dag te besteden? Bijvoorbeeld op een zorgboerderij of bij een initiatief als ‘Granny’s Finest’. 

4. Besef dat partners niet te vervangen zijn   

Besef dat je het contact van een partner of kind nooit kunt vervangen. Accepteer dat het is zoals het is. Wat kun je wel doen? Bijvoorbeeld praten over een geliefde die er niet meer is. Dit kan voor sommige mensen heel troostend zijn. Dus probeer hierover te praten en controleer of iemand het fijn vindt om erover te praten. Laat merken dat je begrijpt wanneer iemand een partner mist. En dat deze partner niet te vervangen is.  

5. 'Vergeet' af en toe de praktische regeldingen  

‘Vergeet’ af en toe de dingen die je in de praktijk moet regelen. Soms gaat het om ‘er zijn’. Zorg dat je er echt voor iemand bent en maak tijd om te vragen hoe het met iemand gaat. Is iemand tevreden met de hulp die er nu is? Wat zou hij of zij anders willen? Want wat blijkt uit onderzoek van Anja Machielse? Mensen ervaren hun leven als zinvol als ze er zoveel mogelijk controle over hebben. Ook helpt het wanneer mensen merken dat hun keuzes en beslissingen een verschil maken. 

Over Anja Machielse  

Anja Machielse is bijzonder Hoogleraar aan de Universiteit voor Humanistiek. Zij is Hoogleraar 'Empowerment van Kwetsbare Ouderen'. Anja is specialist in onderzoek naar kwetsbare ouderen. Vooral in de volgende onderwerpen: eenzaamheid en sociaal isolement, 'empowerment', zelfredzaamheid, existentiële problemen en zingevingsvragen.

Bij de onderwerpen hierboven zijn er belangrijke punten om op te letten. Dat is het stimuleren van sociale betrokkenheid en het bevorderen van de sociale insluiting van kwetsbare ouderen. 

• Bekijk de presentatie van Anja Machielse over empowerment. Deze is onderaan de pagina te vinden bij Downloads.

Verder lezen  

Lees ook het artikel: Empowerment van kwetsbare ouderen gaat altijd ook over zingeving