Blog: hoe geef je mensen met dementie afleiding tijdens de coronacrisis?

Aan alle lieve mensen die in de zorg voor mensen met dementie werken. Een blog van Joke de Jonge. Auteur van de boeken 'Ik weet nog goed…' en 'Een kijkje achter de schermen'.

Voor alle lieve mensen in de zorg

Door de totaal veranderde omstandigheden en beperkingen is de wereld voor mensen met dementie ingrijpend veranderd. De meeste van hen snappen niet wat hen overkomt en degenen die het wel snappen, hebben het minstens zo zwaar door verregaande sociale isolatie. Dat maakt het werk van jullie - alle mensen die voor hen zorgen -  niet alleen nóg belangrijker, maar de belasting ervan ook des te groter. Daarom hier wat suggesties om jullie in deze vreemde tijd wat lichtpuntjes te kunnen bieden.

Ik merk zelf dat vooral anders dan anders denken je op bruikbare ideeën kan brengen.  

Juist in een periode waarin de wereld voor mensen met dementie nog ongrijpbaarder wordt dan die al was, is vertrouwdheid en een goed gevoel heel wezenlijk. Je even warm voelen,  meegenomen worden met een verhaal, een liedje, muziek of een praatje: een paar minuten kunnen al zoveel uitmaken. Onderstaande ideeën zullen voor sommige bewoners haalbaar zijn, maar bij anderen minder. Mijn advies is om vooral dingen uit te proberen en niet te snel te denken dat iets niet kan.  Je moet meer dan ooit meebewegen.

Ik weet nog goed..

Het voorleesverhalenboek Ik weet nog goed… is bedoeld om via verhalen tot verbinding met elkaar te komen en kan in elk individueel contact worden gebruikt.

Met een groepje luisteren lijkt onmogelijk, maar in sommige huizen kan er meer dan je denkt. Als je twee of vier mensen die naast en tegenover elkaar wonen op hun rollator of in hun (rol)stoel in de deuropening met hun gezicht naar de gang gekeerd kunt laten zitten, kan iemand met een wat dragende stem een kort verhaal voorlezen. Als het te organiseren is, kun je de sfeer nog verhogen door het te combineren met koffie/thee en een koekje. De voorlezer kan rustig langslopen en de twee bladzijden met foto’s en plaatjes erbij laten zien. Je kunt zelf het beste inschatten voor welke mensen zoiets eerder belastend dan prettig afleidend is. Simpele gedichten voordragen spreekt ook vaak aan, bij de verhalen uit Ik weet nog goed… staan meerdere bijpassende suggesties.

Muziek en zang

Als die vorm werkt, doe dan ook eens iets met muziek en zang. Pak er een blokfluit of gitaar bij en zing overbekende liedjes met elkaar. Wie weet levert dat verzoeknummers op of zelfs een schoolreisjesachtige sfeer.

Blijkt die vorm van ondernemen in kleine groep te werken, plan dat dan passend in het dagschema in, zoals het ‘t beste uitkomt qua werkzaamheden. Dan sla je twee vliegen in één klap door ook nog een vast moment op de dag voor de bewoners te scheppen.  

Individuele acties

Heel iets anders zijn individuele acties. Sommige mensen missen hun ‘buur’ of vriend(in) uit het huis misschien. Ook daar is iets op te bedenken: fungeer als postbode, als persoonlijke boodschapper tussen twee bewoners. Als je de mensen een beetje kent, weet  je wie er veel met elkaar verkeren of anders met elkaar aan tafel zitten. Loop binnen bij een bewoner en geef een fijne wens van de ander door.

Bedenk hierbij dat het veel meer gaat om de intentie en de aandacht dan om wie het bericht bedenkt. Of maak een minifilmpje op je mobiel. Een begroetende zwaai naar elkaar in beeld is al leuk. Wil je er een spelletje van maken, flans een blauwe pet in elkaar, zet er PTT op en je bent herkenbaar als boodschapper. Stap over je eventuele gene heen, durf en doe vooral!

Specifieke tips

Bij elk verhaal in Ik weet nog goed… is een stramien vol suggesties, waarvan een aantal ook voor individueel gebruik, zoals schaats-nostalgie op tv en radio met muziek voor 70+. Wil je je een ander laten aanraken met muziek? De in het boek aangeraden website www.alzheimermuziekgeluk.nl geeft specifieke tips voor dit moment.

• Houd je ogen en oren extra open voor op deze tijd gerichte initiatieven, zoals Heimwee tv: vanaf nu elke dag van 9.00 – 14.00 uur te zien op NPO2.
• Heb je zelf even tijd, los van de bewoners, en wil je inspiratie voor als dit allemaal voorbij is? Kijk dan naar de korte film over werken met de verhalen.   

Zelf even bijtanken?

Word even vrolijk van hoe mensen met beginnende dementie zélf theater spelen.

Contact met directe kring en videobellen

Wil je de directe kring van de bewoners toch ‘binnen’ krijgen in deze sociaal karige tijd? Kijk voor wie (video)bellen een passende vorm is of lijkt en help wie dat zelf niet kan, op weg. Laat eens zien dat als je de eerste zinnetjes van een overbekend liedje inzet je prima samen telefonisch een liedje kunt zingen. Het is even wennen, maar als je daar overheen stapt, komt er plaats voor vrolijkheid door het samen zingen. Vertrouwd en bekend is de stem van een dochter, zoon, partner of vriend(in). Laat een spraakbericht inspreken voor het begin van de dag of juist voor het slapen gaan dat je elke dag even kunt laten horen.

Kleurplaat

Sommige bewoners blijven zelf met iets doorgaan als ze even op weg geholpen worden: download voor hen de kleurplaat uit het boek, of geef kleurige tijdschriften en een veilige schaar om uit te knippen wat iemand maar wil. Reik tussendoor evt. een kleurig blad en een lijmstift aan voor het volgende stapje naar een collage. Misschien voor heel weinigen haalbaar, maar blijven kijken naar kleurige plaatjes kan ook al prettig zijn. Als een enkele suggestie hiervan werkt, is dat al mooi! Succes en plezier ermee!

Joke de Jonge