‘Muziek en dans beste pijnstiller’

Monique Masselink verbindt als artistiek leider van PRA Muziektheater ouderen, kinderen, studenten van dansopleidingen en kunstenaars. Het effect is groot. Mensen ontdekken zichzelf én elkaar. Een schot in de roos.

PRA Muziektheater brengt kunst naar ouderen

‘Twaalf jaar geleden was ik bij een lezing in een woonzorgcentrum. Er waren tachtig ouderen en een klas vol kinderen. De chemie die daar ontstond, heeft me diep geraakt. Ouderen en kinderen luisterden gulzig naar elkaars verhalen. Deze generaties moeten vaker bij elkaar komen, dacht ik. Daar is het voor mij begonnen. Met PRA hebben we toen een voorstelling gemaakt waar ouderen en kinderen elkaar ontmoetten via dans en muziek.’  

Live muziek

‘PRA verzorgt muziek- en dansvoorstellingen, maar ook workshops. Professionele kunstenaars gaan, vaak samen met kinderen, naar woonzorgcentra, wijken, buurten en bedrijven. Ze maken vaak heel snel contact. Dat gaat zonder woorden. Het is de kunst die raakt, verbindt en ontroert. En omdat gelijkwaardigheid de basis is, groeit ook het gevoel van eigenwaarde.’

Effect op ouderen

‘Het effect van een dansworkshop of voorstelling op ouderen is enorm. Ik heb zoveel mooie momenten gezien, ook in woonzorgcentra; ogen die gaan glimmen, mensen die ontroerd zijn, actief worden of lachen. Er zijn bewoners die maanden niet gesproken hebben en weer gaan praten. Of mensen met depressieve klachten waarmee het beter gaat, mensen die beter gaan slapen en soms zelfs minder medicijnen nodig hebben. Kunst is de beste pijnstiller. Dat effect is heel waardevol, ook voor familie en zorgpersoneel. En het gaat dagenlang door. Er zijn managers van woonzorgcentra die ons het liefst iedere week over de vloer zouden hebben. Zij zien de waarde van ons werk.’ 

De kracht van kunst

‘Onze dansers en muzikanten spelen in op het moment. Daardoor ontstaat interactie en wordt iedereen het moment in getrokken. Bovendien ontstaat er ontregeling. Iedereen gaat op het puntje van zijn stoel zitten, want er kan altijd iets onverwachts gebeuren. Deze ervaring veroorzaakt een enorme kracht bij ouderen. Het is de kunst die dat doet. Mensen worden weer gehoord en gezien. Dat gaat veel dieper dan ‘gewoon’ dansen.’ 

Trots

‘We gaven een voorstelling in een woonzorgcentrum in Den Haag. Iedereen die langsliep bleef staan. De manager had na afloop tranen in haar ogen en zei “daar gebeurde een wonder. Ik heb de liefde voor mijn werk teruggevonden. Ik zie weer ménsen. Dat was ik bijna kwijt. Het eelt op mijn ziel is losgekomen.” Daar ben ik trots op, net als op onze samenwerking met vijftien woonzorgcentra. Samen kijken we hoe we kunst structureel kunnen gaan aanbieden. Daarbij slaan we bruggen tussen kunstinstellingen in de buurt, basisscholen en kunstopleidingen.’ 

Financiering    

‘We vragen altijd een uitkoopsom voor een voorstelling, maar een fractie van de echte kosten. Zo kosten twee workshops, een voorstelling en een vervolgtraject met studenten van een dansopleiding ongeveer drieduizend euro. Daar vragen we duizend euro voor. De rest moet dus uit subsidies komen. Het kost veel tijd en energie om die binnen te halen. Daarom zijn meerjarenregelingen zo fijn. In september opent het Fonds voor Cultuurparticipatie zo’n regeling. Dan kunnen we in een keer een aanvraag doen voor vier jaar. Daardoor kun je grotere plannen ontwikkelen en uitvoeren. We krijgen ook donaties. Mensen geven ons geld, omdat ze geroerd zijn door wat ze gezien en meegemaakt hebben.’

Covid-19 

‘Door Covid-19 kwam ons werk in woonzorgcentra met een schok tot stilstand. Maar al snel kregen we de vraag om een buitenoptreden te ontwikkelen. Dat werd Duet op Afstand; twee dansers en een violist die verbinding maken via een stok van 1.80 meter. Die stok is onderdeel van de choreografie, maar creëert ook afstand tussen de bewoners en de dansers. Deze voorstelling hebben we nu dertien keer gespeeld in de binnentuin van woonzorgcentra. De bewoners zaten achter ramen of op balkons. Ze begonnen te dansen en te lachen. Eindelijk was er weer een goede energie in huis.’ 

Delen 

‘PRA heeft veel kennis verzameld over de impact van kunst op mensen en organisaties. Deze expertise delen we graag met iedereen die daarin geïnteresseerd is. Dat geldt ook voor ons netwerk van woonzorgcentra die veel ervaring hebben met kunst en ouderen. Als mensen me mailen, help ik graag verder.’     

Kijk hier voor meer informatie over PRA Muziektheater. Hier vind je ook korte filmpjes die de kracht van kunst voor ouderen laten zien, zoals het filmpje van Duet op Afstand. Het e-mailadres van Monique Masselink is monique@pramuziektheater.nl. 

Voor meer informatie over kunst en ouderen kun je contact opnemen met LKCA, ingridsmit@lkca.nl of met angelavandijk@lkca.nl.