Van zelfredzaamheid naar samenredzaamheid

Het Netwerk Utrecht Zorg Ouderen (NUZO) heeft de afgelopen twee jaar het pakket ‘Samenredzaam’ onder de aandacht gebracht. Dit gebeurde bij ouderen, gemeenten, organisaties in welzijn en organisaties die met vrijwilligers werken. Allemaal in de Utrechtse regio. Het pakket bestaat uit de 3 beste voorbeelden uit de praktijk: ‘Is Alles Besproken’, ‘Mondzorg Ouderen’ en ‘Weet Wat U Slikt’.  

Er zijn 22 bijeenkomsten in zeven gemeenten georganiseerd. Dit had als doel om de zelfredzaamheid van ouderen te stimuleren. Hierdoor kunnen ouderen goed voor zichzelf zorgen, zonder veel hulp van anderen. Hier volgen een aantal leerpunten uit deze bijeenkomsten.  

3 beste voorbeelden uit de praktijk 

NUZO heeft de 3 beste voorbeelden uit de praktijk uiteindelijk naar één onderwerp gebracht: Samenredzaam. NUZO is een plek waar mensen kunnen netwerken. Hier werken de volgende mensen samen: 

• ouderen 
• vertegenwoordigers van ouderen 
• zorgorganisaties 
• welzijnsorganisaties 
• gemeenten 
• kennisorganisaties  

NUZO heeft als doel om mensen te ondersteunen die ouder worden. Hierdoor kunnen zij zo lang mogelijk zelfstandig wonen, in hun eigen omgeving. En belangrijk: op een prettige manier. Dit doen ze vanuit een eigen verantwoordelijkheid en door zelf de controle te houden. Maar wat betekent dit? Hoe doe je dat? Wat is hiervoor nodig? En op welke manier helpen de drie onderwerpen bij het dagelijks leven en de zelfredzaamheid van ouderen?  

Succesvolle bijeenkomsten   

Ouderen en professionals waren erg positief over de bijeenkomsten van ‘Is Alles Besproken’, ‘Mondzorg’ en ‘Weet Wat U Slikt’. Ze helpen allemaal om meer te weten te komen over wat ouderen belangrijk vinden. Deze kennis is nodig om de zelfredzaamheid te behouden of te vergroten.   

Door het succes van de bijeenkomsten worden ze niet alleen meer in de regio georganiseerd. Ook op landelijk niveau worden ze verspreid. Daarnaast is het de bedoeling om het gebruik in de NUZO regio te stimuleren. Daarom zijn de 3 voorbeelden door partners geselecteerd voor bredere verspreiding en gebruik.   

Overeenkomsten tussen projecten   

Op het eerste gezicht hebben de drie onderwerpen weinig met elkaar te maken. Maar ze zijn alle drie in overleg met ouderen ontwikkeld. Ze proberen ouderen bewust te maken om meer controle over hun leven te houden. Daarom stimuleren ze ook de zelfredzaamheid van ouderen. Dit gebeurt in verschillende bijeenkomsten met ouderen, mantelzorgers, vrijwilligers en professionals.   

Tips en ervaringen zelfredzaamheid   

Tijdens de bijeenkomsten delen de gespreksleiders en deelnemers informatie met elkaar. Ze geven praktische tips, adviezen en antwoorden op vragen. Deze vragen gaan over de verschillende onderdelen van het ouder worden.   

Ook worden er tijdens de bijeenkomsten verschillende hulpmiddelen gebruikt die ouderen ondersteunen. Met die hulpmiddelen kunnen ouderen beter controle houden over hun leven, het gebruik van medicatie en op hun mondzorg. Tijdens de bijeenkomsten staat centraal waarom deze zelfredzaamheid belangrijk is. En welke aanpak hiervoor het best gebruikt kan worden.   

Van zelfredzaamheid naar samenredzaamheid   

Samenredzaam betekent dat je er niet vanuit kunt gaan dat een oudere de controle over zijn eigen leven pakt. Maar het gaat erom dat mensen elkaar kunnen ondersteunen. Er zijn een aantal vragen die hierbij centraal staan:   

• Wat doet er toe?  
• Wat vindt de oudere belangrijk?   
• Wat kan iemand zelf doen?   
• En bij wie kan een oudere terecht wanneer hulp en ondersteuning nodig is?   

Hoe zorg je voor samenredzaamheid?  

Hoe zorg je als oudere, mantelzorger en professional voor samenredzaamheid? Eerst moet je duidelijk krijgen wat een oudere belangrijk vindt om zich prettig te voelen. Wat heeft die persoon nodig om zo lang mogelijk zelfstandig thuis oud te worden? Dat is voor ieder mens heel persoonlijk. Er zijn een aantal onderdelen die de kwaliteit van leven bepalen of hoe tevreden iemand met het leven is. Deze onderdelen zijn:  

• gezondheid: lichamelijk en psychisch;   
• sociale en fysieke leefomgeving;  
• mate van regie en zingeving, bijvoorbeeld door religie of levensovertuiging.  

Een belangrijke eerste stap is dat je bewust wordt. Dat betekent dat je in gesprek gaat met jezelf en anderen. Je maakt aan je directe omgeving duidelijk wat voor jou belangrijk is. Dit geeft iemand de kans om op zoek te gaan naar mogelijkheden en vaak ook naar oplossingen. Dit maakt mensen ‘Samenredzaam’.  

Een oudere op één van de bijeenkomsten zei daar het volgende over: ‘Als ik niet meer alles zelf kan doen, dan doen anderen wel wat het beste voor mij is. Maar dan moeten ze wel weten wat het beste voor je is.’