Utrechtse Hangouderen dóen ertoe

Voorstellingen door én voor Utrechtse ouderen. Daarvoor staat Theatergroep De Hangouderen. Ze doen álles zelf: spelen, produceren en de promotie. ‘Het geeft het gevoel dat je nog meetelt,’ zegt bestuurslid Herma Lamark.

Theatergroep De Hangouderen is een toneelvereniging voor en door ouderen. ‘In het script verwerken we thema’s die leven onder ouderen,’ vertelt Lamark. ‘Dat gebeurt vaak tijdens de repetities, door te improviseren en dankzij gesprekken met ouderen. We werken met een professionele regisseur en werken toe naar een theatervoorstelling, vaak in zorgcentra of buurthuizen in de wijk.’

Cultuur19

Met in de wijk bedoelt Lamark Vleuten, De Meern en Leidsche Rijn in Utrecht. Hier is ook wijkcultuurhuis Cultuur19 actief, initiatiefnemer van De Hangouderen. ‘Leidsche Rijn is een jonge, snelgroeiende wijk,’ vertelt Cultuur19-directeur Kim Harsta. ‘Mensen kennen elkaar vaak niet. Wij creëren verbinding met kunst- en cultuuractiviteiten. Daarbij werken we met professionals die artistieke kwaliteit leveren, maar die ook met de doelgroep kunnen omgaan.’

Zingeving

Lamark ervaart zingeving bij haar werk voor De Hangouderen. ‘Ik ben volop in de running, heb contact met andere ouderen en met mensen van Cultuur19, theaters, zorgcentra, buurthuizen en de gemeente. Dat geeft zo’n fijn gevoel. Ik voel me hierdoor nog in de maatschappij staan, ook al werk ik niet meer. Ook andere ouderen ervaren zingeving. Zo vroeg een projectontwikkelaar ons om advies over de woonwensen van ouderen en waren we betrokken bij een onderzoek van de Hogeschool Utrecht. Dat zijn waardevolle zaken voor mensen die niet meer werken.’

‘Kunst is bij uitstek zingevend,’ vult Harsta aan, ‘omdat het ergens over gaat. Het maakt het persoonlijke universeel. Mensen leren nieuwe dingen en er ontstaat verbinding. De Hangouderen vormen een hechte groep. En dan is er nog de artistieke zingeving, ook dankzij de inzet van professionele kunstenaars.’

Community Arts

‘Het project is binnen Cultuur19 begonnen als community arts,’ vertelt Harsta. ‘Dat zijn kunstzinnige projecten in de wijk die de leefbaarheid vergroten. Inmiddels functioneren De Hangouderen zelfstandig - dus los van Cultuur19 - als onafhankelijke groep die kunst maakt, zich daar eigenaar van voelt en professionals betrekt. Dit past binnen de gedachte van Van community Art naar Commoning Art van Hanka Otte van de Universiteit Antwerpen. Daar staat tegenover dat als zo’n project zelfstandig verdergaat, je bijna wel contributie moet vragen aan de leden.’

Financiering

‘De contributie is honderd euro per jaar,’ zegt Lamark. Daarnaast krijgen we subsidies van de gemeente Utrecht en van verschillende fondsen, vooral fondsen voor ouderen en zingeving. Cultuur19 draagt sinds de verzelfstandiging alleen nog bij in natura. Zij geven adviezen en we kunnen terugvallen op hun netwerk.'

‘Toch is het elk jaar weer een toer om de financiering rond te krijgen,’ vult Harsta aan. ‘Je wilt de contributie laag houden en de kwaliteit hoog. En uiteindelijk wil je ook voor iedereen toegankelijk blijven, al ligt daar ook een rol voor de gemeente.’

Communicatie

‘We zijn er voor álle ouderen,’ vertelt Lamark. Zelfstandige ouderen bereiken we via Facebook en lokale huis-aan-huisbladen. Op plekken waar veel ouderen komen, zoals bibliotheken, hangen we posters op. We hebben ook flyers verspreid, maar uit een enquête bleek dat die niet werkten. Kwetsbare ouderen in verpleeghuizen bereiken we via de verpleeghuizen waar we optreden, al wordt dat steeds lastiger. Er is weinig geld, weinig personeel en mensen met dementie zijn niet altijd in staat om een theatervoorstelling te volgen. Toch gaan we altijd het gesprek aan.’

Tips

Ook aan de slag met ouderentheater? Doe je voordeel met deze tips van Kim Harsta.

• Neem de tijd. Het duurt minstens zes jaar voordat een community op eigen benen kan staan.
• Betrek mensen tijdens het hele proces als mede-eigenaar. Dat gaat met vallen en opstaan, accepteer dat.
• De kracht van verbinding is dat mensen het oneens mogen zijn met elkaar. Alleen dan kan iets moois ontstaan. Omarm dat.
• Durf de formele lijnen los te laten. Ik nodig bijvoorbeeld de gemeente en fondsen uit om bij óns te komen kijken. Zo pak ik mijn rol als aanjager en help ik De Hangouderen om te floreren.

Lees meer over De Hangouderen en je een vraag of idee over kunst en ouderen? Aarzel niet om te mailen met ingridsmit@lkca.nl of met angelavandijk@lkca.nl van het LKCA. Zij hebben veel kennis en denken graag met je mee.