Versterken van samenwerking: Sleutel tot succes?

Gepubliceerd op: 01-05-2019

Samenwerking is een van de sleutels voor succesvolle integrale zorg voor oudere mensen die thuis wonen. Het verbetert de zorgervaring van de cliënt en het gebruik van hulpbronnen. Het leidt ook tot kostenbesparing, gemotiveerdere zorgmedewerkers en minder personeelswisselingen.

De 6 factoren die een interprofessionele samenwerking versterken komen uit de Roadmap. Een praktische vertaling van alle onderzoeksbevindingen van het Europese project SUSTAIN. Dit samenwerkingsproject heeft zich beziggehouden met de vraag hoe integrale zorg aan thuiswonende ouderen in Europa kan worden verbeterd. Dit samenwerkingsproject heeft zich beziggehouden met de vraag hoe integrale zorg aan thuiswonende ouderen in Europa kan worden verbeterd. Vandaag het 4e en laatste deel in de serie over dit onderzoeksproject.

Je kunt de uitgebreide versie van het kenmerk ‘interprofessionele samenwerking’ vinden in het Engelstalige boek 1 van de Roadmap.

6 factoren die een interprofessionele samenwerking versterken

1. Netwerkversterking en opbouw van vertrouwen

Vertrouwen heeft tijd en verschillende contactmomenten nodig. Niet alleen tussen professionals en mantelzorgers, maar ook tussen professionals onderling. Onderzoeksresultaten laten zien dat onderling vertrouwen een positief effect heeft op de ervaringen van de cliënt en zijn gezondheid. Daarom is het een van de meest waardevolle investeringen die managers kunnen doen.

Een voorbeeld uit de praktijk: in het verbeterproject in West-Friesland werden regelmatig intervisiebijeenkomsten georganiseerd. Zo konden professionals met elkaar reflecteren op hun persoonlijke en professionele ontwikkeling. Ze vergrootten daarmee ook de kennis over elkaars rollen, verantwoordelijkheden en deskundigheid. De deelnemers waren wijkverpleegkundigen, praktijkverpleegkundigen, een maatschappelijk werker, casemanagers en een consultant van de gemeente.

Ook interessant: met de analysetool ‘Wijkgericht Integraal Werken’ analyseer je wat er goed gaat en wat er beter kan in de samenwerking. Bekijk de analysetool.

2. Een interprofessionele zorgcultuur

Het is belangrijk om een cultuur te ontwikkelen met de gedeelde visie dat interprofessionele samenwerking een positief effect heeft op cliënten en mantelzorgers. In zo’n cultuur worden de inzichten van betrokken professionals en mantelzorgers als waardevol gezien. De diversiteit aan expertise is nodig omdat oudere mensen vaak chronische en complexe gezondheidsproblemen hebben, die permanent en onomkeerbaar zijn. Een andere belangrijke reden is dat goede, integrale zorg in de medische, sociale en emotionele behoeftes van de cliënt voorziet.

Bijvoorbeeld, in de ‘Over 75 service’ van ‘Sandgate Road Surgery’ in Engeland, waren vrijwillige sectorbureaus een integraal onderdeel van de dienstverlening. Onder de vrijwilligers waren bijvoorbeeld zorgcoördinatoren en gezondheidstrainers. Door zorg te dragen voor een interprofessionele zorgcultuur hebben zij de sociale isolatie van de ouderen weten terug te brengen en hebben zij meer proactieve en preventieve zorg geleverd.

Ook interessant: ook onderliggende waarden kunnen belangrijk zijn bij een goede samenwerkingscultuur.

Lees het artikel ‘Welke waarden spelen een rol in integrale zorg?’

3. Continu interdisciplinair leren

Het is bewezen dat hoe dichter leermogelijkheden tegen de praktijk aanliggen, des te beter de betrokken zorgverleners hun competenties zullen beheersen. Leren zou daarbij vooral over reflectie, probleemoplossing, zelfgestuurd leren en professionele verantwoordelijkheid moeten gaan. Continu interdisciplinair leren is noodzakelijk. Dit omdat we bij de verbeterprojecten van SUSTAIN vaak hebben gemerkt dat de vereiste kwaliteiten van nieuwe medewerkers onvoldoende waren ontwikkeld gedurende hun training of opleiding.

Bijvoorbeeld: In Oostenrijk hebben verpleegkundigen en artsen casusbesprekingen ingezet als strategie om kennis met elkaar uit te wisselen. Op deze manier hadden zorgmedewerkers die tot een specifieke afdeling behoorden de mogelijkheid om patiënten te bespreken met een sociaalpsychiatrische verpleegkundige of psychiater.

4. Leiderschap

Sommige SUSTAIN-verbeterprojecten hebben geprofiteerd van verschillende leiders die het proces goed wisten te ondersteunen. Sommige leiders hadden officieel deze rol gekregen, anderen namen deze rol ongepland op zich, maar vaak stapten deze leiders naar voren op eigen initiatief. Het levert meer efficiënte en persoonsgerichte zorg op wanneer leiding wordt overgedragen aan medewerkers die direct zorg verlenen, mantelzorgers of cliënten zelf. Toch kan dit alleen gerealiseerd worden als deze individuen en groepen gefaciliteerd worden door managers. Hierdoor kunnen zij effectief gebruik maken van structuren en systemen die integrale zorg ondersteunen.

Het verbeterproject in ‘Alatuguse Care Centre’ in Estland werd gekenmerkt door een sterke leider. Dit leiderschap omvatte een grote mate van communicatie met de betrokken zorgmedewerkers om hun input te verzamelen. Ook was er sprake van continue betrokkenheid van medewerkers doordat de leider zorgde voor nieuwe rollen en verantwoordelijkheden.

5. Werven op basis van competenties en prestatiemanagement

Werven op basis van competenties heeft als doel om zorgmedewerkers aan te nemen die integrale zorg kunnen ondersteunen. Een manier om dit bijvoorbeeld te verbeteren is om nieuwe zorgmedewerkers vertrouwd te maken met verschillende teamleden en diensten. Prestatiemanagement is het continue proces van benoemen, meten en het ontwikkelen van prestaties van zorgmedewerkers, zodat ze in lijn zijn met de organisatiedoelen. Organisaties lijken beter in staat om hun zorgmedewerkers te behouden wanneer prestatiemanagement wordt toegepast.

6. Integrale praktijkomgeving

Hiermee bedoelen we de materiële randvoorwaarden, de elektronische infrastructuur en andere tools die nodig zijn om voor de cliënt te kunnen zorgen. Denk bijvoorbeeld aan diensten die op dezelfde plek worden aangeboden, ICT-platforms en papierdocumentatie. Toegang tot informatie- en communicatietechnologieën maakt het makkelijker om continuïteit en coördinatie van zorg te verzekeren. Onderzoek heeft ook aangetoond dat elektronische gezondheidsinformatie een positieve invloed heeft op de beleving van de cliënt als het gaat om continuïteit van zorg.

Een geleerde les uit de praktijk: in het SUSTAIN- verbeterproject in Surnadal, Noorwegen, hebben managers geuit dat het goed was geweest als gemeentelijke serviceafdelingen, zoals thuiszorg en ICT-afdelingen, op dezelfde plek gehuisvest waren. Dit had samenwerking kunnen stimuleren voor het vaststellen van doelen.

Over SUSTAIN

In het Europese project SUSTAIN hebben onderzoekers, beleidsmedewerkers en andere partners van acht deelnemende landen projecten geanalyseerd die als doel hadden de integrale zorg aan thuiswonende ouderen te verbeteren. De Roadmap is hun eindproduct en stelt beleidsmensen en bestuurders in staat om integrale zorg op te zetten en te verbeteren in de eigen omgeving.

Het SUSTAIN project werd gefinancierd door het Horizon 2020 programma voor onderzoek en innovatie (2014-2020).